Concurrentie

Vandaag was ik bij de VOB-ledenvergadering. Een extra vergadering om te peilen welke punten de leden echt in willen brengen in de nieuwe bibliotheekwet, die door het ministerie ontwikkeld wordt. Voor de zomer moet die wet in de 2e kamer liggen, dus nu is het de tijd voor lobby en informatie geven over wat de branche wil.

Er werd ook gesproken over de gemeente Waterland, die nu de uitvoering van het bibliotheekwerk voor de helft van het subsidiebedrag heeft opgedragen aan Karmac, een commercieel bedrijf dat een aantal jaren geleden ook al bibliobussen is gaan exploiteren.
Je ziet al de directeuren (inclusief mezelf) meteen in een angstige, defensieve kramp schieten: dat kan toch echt niet, dat is geen bibliotheekwerk, wat een verschraling, alleen de uitleenfunctie, die mogen geen lid worden van de VOB. En ook geen boeken van de NBD kopen. En ook niet meeliften op bibliotheek.nl, wat Karmac al wel heeft aangevraagd.

Grootste vraag die we natuurlijk allemaal hebben is: hoe kunnen zij die uitleenfunctie in godsnaam winstgevend uitvoeren?
Niemand weet het precies, maar we hebben er wel ideeën over: ze voelen zich niet gebonden aan de cao, dus ze zullen vast onderbetalen. Ze werken natuurlijk met niet opgeleid, dus heel goedkoop personeel. Hun collecties kunnen nooit zo breed zijn als die van ons. Doen helemaal niets aan leesbevordering of educatieve activiteiten voor het onderwijs. Betalen ze eigenlijk wel leenrecht? En al helemaal niet gecertificeerd!
Maar blijkbaar maakt dat de gemeente Waterland niet uit. En als nu blijkt dat dat allemaal onze klanten ook niet uitmaakt? Misschien is net voldoende nu wel goed genoeg.
Nog maar weer eens een extra stimulans om onze meerwaarde voor klanten, het onderwijs, de gemeente heel nadrukkelijk onder de aandacht te brengen.

Energie

Bijna 11 uur en net terug van een debatavond in Renkum over zonne-energie, georganiseerd door GroenLinks en D66. Twee partijen die de bibliotheek een warm hart toedragen. Met GroenLinks had ik al eerder doorrekeningen gemaakt om te becijferen of het voor de bibliotheek in Oosterbeek rendabel zou zijn om zonnepanelen op ons mooie schuine dak op het zuiden te plaatsen.
Ik ben voor duurzaam, wij zijn alleen al duurzaam doordat we spullen uitlenen en dus zorgen voor optimaal hergebruik. Ik was gevraagd in Het debatpanel te gaan zitten. Dus zei ik ja. Daar heb ik aangegeven, dat het voor de bibliotheek, los van de investering die nodig is voor zonnepanelen, ook de vraag is of wij de terugverdientijd van 10 jaar wel halen. Iedereen begreep dat.
En eigenlijk baart me dat wel zorgen. Niemand die riep:'Welnee, joh, dat gaat niet gebeuren, de bibliotheek weg uit Oosterbeek!'
Ook burgers denken blijkbaar dat het met de bibliotheek wel eens een aflopende zaak zou kunnen zijn.
Welk antwoord hebben wij daar op?

Op het eind van de avond kwam er letterlijk energie vrij: kunnen wij ons dak niet verhuren aan al die mensen die best zonnepanelen willen, maar geen eigen dak hebben? Of crowdfunding via onze leden: elk lid sponsort een zonnecel.
Is er dan toch nog (zon)licht aan het eind van de tunnel?
We komen er op terug.

Zieken

Er heerst griep, zo lezen we in de krant.
En ook in onze bibliotheek hebben we veel zieken. Helaas echter (hoewel het vreemd is om dat zo te zeggen) hebben die over het algemeen niet de griep.

Er wordt al een paar maanden veel van iedereen gevraagd.
De onzekerheid rond de reorganisatie, de aangekondigde ontslagen voor jezelf of voor collega's, veranderingen van functies en werkplek, het brengt allemaal veel onzekerheid met zich mee. En bij sommige mensen uit zich dat in stress, waardoor ze ziek worden.
Door de sluiting van Rheden en nu de inrichting van Velp wordt er op velen ook fysiek een flink beroep gedaan. Er komen hele nieuwe spiergroepen aan bod als er kratjes moeten worden vervoerd en kasten worden ingeruimd.
En misschien slaapt menigeen ook nog slecht, door alle toestanden.
Meestal denk ik, ook voor mezelf, dat dat wel weer goed komt. Als we maar een keer een paar weken of maanden verder zijn, dan kunnen we weer terugvallen in een routine en wennen we zowel fysiek als geestelijk aan een nieuwe situatie.
Wat echter wel wezenlijk anders is, is dat er structureel meer van mensen wordt gevraagd. Niemand kan meer een beetje in de luwte gehouden worden, als het fysiek of anderszins wat minder gaat. Iedereen is heel hard nodig om onze dienstverlening op peil te houden en van iedereen wordt een optimale actieve inzet verwacht.
Maar niemand is natuurlijk gebaat bij een groot aantal zieke collega's. De zieken zelf niet, maar ook de collega's niet, want op hen wordt de druk dan nog groter.
Hoe kunnen we elkaar hier in ondersteunen en vooruit helpen? Ik heb het antwoord nog niet. Ideeën zijn van harte welkom!

Overleggen

Vandaag heb ik de hele dag overlegd.
Eerst in een klein gezelschap over wat wij als bibliotheek Veluwezoom doen en willen doen in het kader van het thema Een leven lang leren. Gesproken over onze plannen in Oosterbeek om samen met de Kulturhuspartners onze bibliotheek daar om te vormen tot een ECHT Kulturhus. Dus de muren er weer tussen uit, een gezamenlijke ingang, gezamenlijke programmering op diverse terreinen...
Stel je dat eens voor: een podium waar lezingen worden gehouden, een koffiecorner, met zitjes die uitkijken op het park, exposities, studie- en overlegplekken voor allerlei clubs en zzp- ers. Leslokalen voor dansles, maar ook voor cursussen en medialab-activiteiten, kinderkooklessen en leesclubs.
Kortom: Ik zie daar veel mogelijkheden en Biblioservice wil dit proces wellicht ondersteunen. Van zulke plannen word ik enthousiast, hoewel er natuurlijk nog veel zaken onzeker zijn.
Daarna in een wat groter gezelschap gesproken over het centraal collectioneren. Daar zit toch wel heel veel aan vast, waar je zo op het eerste gezicht niet bij stil staat. Ik ben blij dat er mensen zijn die het interessant vinden om zich bezig te houden met zaken als titelbeheer en dataconversies. Ieder zijn ding, dat is wel duidelijk.
Tot slot de algemene ledenvergadering van het gelders netwerk. Voor het eerst weer bij elkaar na de benedictijnse studiedagen. Een vlotte, vriendelijke vergadering, waarin goed naar elkaar geluisterd werd. Dat moest ook wel, want de akoestiek was belabberd. Heb me aangemeld om mee te denken over het nieuwe kennisplatform Biebtobieb. Mee denken over kennis delen, dat vind ik nou inspirerend.

Beren

Nog 1 week en dan gaat de bibliotheek van Velp open in het nieuw ingerichte pand van het ROC.Naarmate die dag dichterbij komt worden we allemaal wat nerveuzer, merk ik. Want er moet nog zo veel gebeuren. En zal het allemaal wel goed gaan?
Ik heb enorm veel beren bedacht die we op ons pad tegen kunnen en zullen komen:
We zijn nog niet klaar, er staan overal nog dozen en kratten en we krijgen het niet weg! We kunnen er niet in! We hebben de sleutels nog niet en er is niemand om ons binnen te laten. Of, misschien nog erger, iedereen kan er meteen in, we kunnen de deuren niet afsluiten, want we hebben de sleutels immers nog niet. Het systeem doet het niet, we moeten op de noodprocedure! Dacht ik het niet! De koffieautomaat heeft nog geen water, moeten we al op de 1e dag nee verkopen! Er komen veel te veel mensen, we kunnen ze niet helpen, ze kunnen niets vinden en wij ook niet! Er komt helemaal niemand, ze komen het spoor toch niet over! De studenten maken er een puinhoop van, we zijn alleen maar politieagent aan het spelen! Het licht valt uit en we weten niet waar de schakelaars zijn! Ik kan niet zitten en ik wil nu even zitten! De kasten zijn meteen na de eerste dag al half leeg. We hebben veel te veel afgeschreven! Ze lopen zo met onze dvd's naar buiten, onze beveiliging is zo lek als een mandje! Een overstroming in de keuken, er schijnt een pomp te zijn, maar ik weet van niks! Er valt op dag 1 al meteen iemand van die nare trap! En de BHV-er is er dan natuurlijk net niet!

Ik sta open voor nog veel meer beren, dus vul aan!

De les is om er rustig onder te blijven. Wat je voor kunt zijn, moet je voor proberen te zijn. De rest is niet te beïnvloeden en laten we dus maar rustig op ons pad komen. Vooral blij zijn met de mooie nieuwe inrichting en de vast en zekere positieve reacties van de klanten die er op 4 maart zeker zullen zijn.

Weekend !

Vandaag een korte reflectie. Het was me het weekje wel. En nu is het weekend.
Op vrijdagmiddag valt bij mij vaak bijna letterlijk het doek. We luiden de 2 (!) vrije dagen in met een goed glas wijn en vervolgens zak ik over het algemeen als een plumpuddinkje in elkaar.
Ik hoop dat Astrid en de mensen van Velp ook even het weekend verwelkomen en de zinnen verzetten. Maandag is er weer een dag!

Teloorgang

Een bijzonder woord, teloorgang. Het verloren gaan. Zal wel ergens uit het oudhollands komen, 'teloor'.

Vandaag hebben we de sleutels van de bibliotheek van Rheden ingeleverd bij de huurbaas Attent. Wat ooit (zo heb ik steeds begrepen) begon als een streven naar gemeenschappelijkheid, ouderen niet achter de geraniums, maar in levendige centra, is, in elk geval voor wat betreft de bibliotheek, teloor gegaan. Een compleet lege ruimte blijft achter.
De huurbaas sprak zijn zorg uit: er is nog geen zicht op een nieuwe huurder, het is de vraag of Carion nog wel in het gebouw blijft, het huis zelf mag alleen nog mensen opnemen die echt forse zorg nodig hebben.
En allebei hadden we het in de krant gelezen deze week: een artikel in NRC over de afbraak van het bibliotheekwezen, de Volkskrant over de sluiting van de vele dorpshuizen, en nog ergens een artikel over het sluiten van vele verzorgingshuizen.

Een complete maatschappelijke teloorgang. Maar in dat kader is dat woord mij niet stevig genoeg. Teloorgang heeft iets verdrietigs, iets vanzelfsprekends en onontkoombaars ook. Zoals in het liedje 'het dorp' van Wim Sonneveld.
Maar wat er nu allemaal speelt heeft behoefte aan een ander woord. Ondergang?

Kantoortuinen

Volgens de leer van Benedictus is er voor elke activiteit een tijd en een plaats. Vandaar de vaste elementen in de dagindeling en de aparte ruimtes voor eten, bidden, werken, slapen.
Mensen zijn, volgens Benedictus, op hun best, zo tussen 10 en 1 uur. Dan is het de tijd voor geconcentreerd werken. De middag kan beter besteed worden aan overleg en telefoontjes.

'Moderne' bedrijven organiseren het tegenovergestelde. Flexibel werken, kantoortuinen enz. Zo ook bij ons, hoewel niet echt uit overtuiging, maar meer uit plaatsgebrek.
Hoe kunnen we er dan toch voor zorgen dat mensen hun energie optimaal kunnen inzetten en zo min mogelijk last van elkaar hebben.
Ik denk dat het begint bij het erkennen van de verschillen tussen mensen. En het leren waarderen en benutten van die verschillen. Sommige mensen hebben veel ruimte om zich heen nodig, voor hun spullen en hun gedachten. Anderen werken het best in een opgeruimde omgeving, met stilte om zich heen.

Zowel in Dieren als in Oosterbeek werken verschillende mensen samen in betrekkelijk kleine kantoren. Daar is het noodzakelijk dat er afspraken worden gemaakt over hoe die samenwerking gestalte krijgt.
In de lijn van Benedictus zou je bijvoorbeeld kunnen afspreken dat er tussen 10 en 1 uur zo min mogelijk gepraat wordt. Dan is er vooral in de middag ruimte voor overleg en telefoontjes. En bijvoorbeeld dat er de hele dag rommel mag zijn, maar dat bureau's aan het eind van de dag leeg moeten zijn.

Collega's moeten dat gesprek met elkaar aan gaan. Als directeur zal ik er nooit voor kunnen zorgen dat op dat niveau de samenwerking goed gaat. Met respect voor iemands zijn en acceptatie van de omstandigheden komen er vaste geweldige compromissen uit de bus.
En ga vooral even van je bureau weg om te lunchen en te luchten!

Een nieuw beleidsplan

Vanavond geen tijd voor reflectie na het avondeten. Er was nog een vergadering van de Raad van Toezicht, dus trokken Kerst en ik na een beperkte maaltijd naar de bibliotheek van Renkum.
Maar 's avonds laat even op de bank, met voetbal op de buis, lukt het ook best.

Het viel niet mee, om na drie dagen klooster en een dag katholieke rituelen, niet weer helemaal meegezogen te worden in de drukte van de dag.
De verhuizing van Velp levert elke dag weer nieuwe aandachtspunten op, maar ook weer mooie nieuwe foto's van Astrid die me steeds enthousiaster maken.
En de tijd gaat snel, 1 april nadert met rasse schreden, dus we hebben gesproken over overlegstructuren, inwerken van mensen, afscheid nemen van mensen, invullen van vacatures, certificeringen, gelrepassen en over hoe we iedereen daarover informeren. Je kunt op dit moment in elk geval NIET van onze bibliotheek zeggen dat we stil staan.
En 's avonds was de hele Raad van Toezicht present in Renkum, voor het eerst in dit nieuwe jaar. Als altijd een betrokken vergadering, waarin visie wordt getoetst en gedeeld en ik mijn aarzelingen en vragen kwijt kan.
Volgende maand houden we een 'benen op tafel'-overleg over ons nieuwe beleidsplan. Hoe kijken de RvT-leden aan tegen de toekomst van de bibliotheek, hoe denken zij dat de bibliotheek zich kan en/of moet ontwikkelen? Veel inwoners denken dat bibliotheken hun langste tijd gehad hebben. Wat is hun en ons antwoord daarop?
Voorlopig ga ik huiswerk voor ze bij elkaar zoeken. En daarbij leun ik dan weer fijn op mijn thuisfront. Een partner in hetzelfde vak....soms is het een vloek, soms is het een zegen.

De waarde van humor

Vandaag is mijn oom Jan begraven, liever gezegd gecremeerd.
Mijn oom Jan (mijn peetoom) was een zeer religieus mens, actief in de kerk als collectant en in de Vincentiusvereniging, een vereniging die mensen die het moeilijk hebben met raad, daad en financiën bijstaat.
Aan de priesters in de mis was duidelijk te merken dat ze mijn oom persoonlijk goed kenden. Ze spraken liefdevol over hem.
Mijn oom Jan was ook een humorvol mens, met grapjes en plagerijtjes.
En ik heb opnieuw ervaren hoe belangrijk humor is.
Ik las ergens dat mensen waarschijnlijk als enige diersoort humor kennen, omdat zij ook als enige diersoort beseffen dat zij sterfelijk zijn. Zonder humor is dat besef niet te dragen.
Van veel verdriet word je erg moe. Van humor krijg je juist energie. Ook als de context niet makkelijk, eenvoudig of verdrietig is.
Daarom was het zo fijn dat er ook in deze kerkdienst plaats was voor een lach.
En ik dacht: Lachen we samen wel genoeg? Kunnen we nog relativeren en lachen, om onze zorgen en problemen, onze onzekerheden en onze onvervulde wensen? Samen lachen is heel bevrijdend en bindend.
Zal ik eens zo'n lachtherapeut laten komen?

Studiedagen in het licht van de benedictijnse regels

Vorige week heb ik, samen met de meeste andere Gelderse bibliotheekdirecteuren, doorgebracht in het centrum ZIN, in een benedictijns klooster in Vught. Het thema van de studiedagen was: benedictijns leiderschap. Het programma was opgebouwd rond de drie basisregels van Benedictus: luisteren, (eigen)waarden en het veranderen van je dagelijkse gewoontes om je doel te bereiken. Daar hoort een lichte, prikkelarme omgeving bij, een strak dagritme, voor elke activiteit een andere ruimte en momenten van meditatie en reflectie. Klinkt allemaal best zweverig, maar dat viel reuze mee. En na die drie dagen is het voor mij heel duidelijk dat het belangrijk is om die momenten van reflectie in te bouwen. Voor mezelf, maar ook voor de bibliotheek en de manier waarop wij daar met elkaar omgaan. De bibliotheek zit in een hele onrustige periode, op heel veel fronten. Iedereen werkt zich een slag in de rondte en probeert zo goed mogelijk een bijdrage te leveren aan alles wat er met en om ons heen gebeurt. En juist dan wordt het extra belangrijk naar elkaar te luisteren en dagelijks even stil te staan bij wat we doen en gedaan hebben. En daar neem ik, en ik denk velen met mij, gewoon niet de tijd voor. Dat thema heb ik de afgelopen drie dagen flink doorgewerkt. Ik wil daar bij mezelf in elk geval verandering in aanbrengen. Zodat ik meer rust, aandacht en balans voel bij de dingen die ik doe. En, zo zegt Benedictus, dan moet je beginnen met het veranderen van je dagelijkse gewoontes. Mijn nieuwe gewoonte is dat ik elke dag een moment neem om terug te kijken op die dag. Wat is er gebeurd, waar heb ik mij druk om gemaakt en waarom. Ik wil jullie daar graag deelgenoot van maken. Daarom schrijf ik dat op en publiceer dat in een besloten blog, waar ik iedereen van de Bibliotheek Veluwezoom voor uitnodig. Op deze manier hoop ik dat jullie iets meer zicht krijgen op wat ik doe, wat mij bezig houdt, en, omdat je op mijn blogs kunt reageren, raken we misschien ook in gesprek over zaken waar we nu de tijd/gelegenheid niet voor vinden.

Een nieuw begin!

Vanaf vandaag ga ik dit blog weer nieuw leven in blazen. Het is er tenslotte al, en ik heb nu behoefte aan een blog. Want ik heb een nieuwe gewoonte: ik loop elke dag, zo na het eten, even mijn dag langs. En dan schrijf ik daar zo wat over op. Morgen maak ik mijn eerste berichtje, in een lange reeks.